Kloveniersburgwal 82-84 
Apotheek en Laboratorium
Naam: Apotheek en Laboratorium
Adres: Kloveniersburgwal 82-84
Oud adres: 82: B101, wijk 9, klein nr. 108, kadaster G2646, verponding 2227
84: B100, wijk 9, klein nr. 109, kadaster G2647, verponding 2226
Postcode: 1012CZ
Gebouwtype: Liefdadigheid/gezondsheidszorg
Geveltype: Lijstgevel
Bouwstijl:
Neostijlen
Bouwjaar: 1881
Architect: W. Springer en H. Leguyt
(5 afbeeldingen)
Onderdeel van het Binnengasthuiscomplex. (Eén van de 200 nieuwe Rijksmonumenten uit de periode 1850-1940, in 2001 op de monumentenlijst geplaatst.)
N.B. Deze beschrijving is zo kort omdat wij nog niet de kans hebben gehad dit pand te bezoeken en te beschrijven. Als u vindt dat wij snel langs moeten komen, laat het ons weten!
Gebruikte literatuur:
- Coert Peter Krabbe. 'Monumentaal en schilderachtig. De gebouwen van het Binnengasthuis'. Amsterdam maakt geschiedenis. Amsterdam, 2004: p. 134-175
- D. de Moulin, I.H. van Eeghen, R. Meischke. Vier eeuwen Amsterdams Binnengasthuis. Drie bijdragen over de Geschiedenis van een gasthuis. Wormer, 1981
- De geschiedenis van het Binnengasthuisterrein en de Oude Turfmarkt. Amsterdam: Drukkerij UvA, 1976
- Naar een plan voor het Binnengasthuisterrein, deel I en 2, Werkgroep Binnengasthuisareaal. Amsterdam, 1980/1981
- J. Schipper. 'De universiteit hersteld de stad'. Ons Amsterdam 28 (1976): p. 162-168
- J. Wagenaar. 'Nonnen, zieken, studenten- en nu ook andere Burgers'. Ons Amsterdam 40 (1988): p. 352-356
- H. van der Zanden. Het Binnengasthuisterrein (waardenstelling). Amsterdam: Bureau Monumentenzorg, 1999. Zie: http://www.amsterdamsebinnenstad.nl/archief/bgterrein/waardestelling-bma-1999.pdf
MIP-nummer: 13148
Functie: Laboratorium Artsenijbereidkunde
Architect: Springer, W. of H.Leguyt
Jaartal: 1881
Bouwstijl: Neorenaissance XIXB
Het Monumenten Inventarisatie Project, afgekort MIP, is een landelijk project van de Nederlandse Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed dat tussen 1986 en 1995 werd uitgevoerd. In de MIP-database zijn cultuurhistorische gegevens opgenomen van 152.400 waardevolle Nederlandse gebouwde objecten uit de periode 1850-1940. Het inventarisatieproject leidde tot de aanwijzing van rijksmonumenten: het Monumenten Selectie Project (MSP). Niet alle MIP-panden werden beschermde rijksmonumenten. Meer informatie: www.nationaalgeoregister.nl.
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 518305
Adres: Kloveniersburgwal 82-84
Adressen: Kloveniersburgwal 82 A B C D E F G;Kloveniersburgwal 84 A B C D E F G
Inschrijvingsdatum: 28-06-2004
Redengevende omschrijving: Inleiding. Aan de oostzijde van het Binnengasthuiscomplex in 1881 tot stand gekomen gebouw voor 'Model Apotheek en Laboratorium der Gezondheidsleer' naar een ontwerp in Neo-Renaissance van vermoedelijk W.H. Springer in opdracht van de regenten van het Binnen- en Buitengasthuis. Het pand maakt deel uit van het complex Binnengasthuis.
N.B. Gelijkstraats bevond zich de model-apotheek, een farmaceutisch laboratorium en een kamer voor de professor; op de eerste verdieping enkele laboratoria; op de tweede verdieping drie instrumentenkamers en een woning voor de conciërge. Recent (xxd) verbouwd tot woonappartementen.
Omschrijving. Op een rechthoekig grondplan gerealiseerd apotheek- en laboratoriumgebouw opgetrokken uit een roodkleurige baksteen op een hardstenen basement. Het gebouw bestaat uit souterrain, bel-etage en twee verdiepingen onder een zadeldak. Het pand is vijf traveeën breed. Segmentboogvormige vensteropeningen in het souterrain met verdiept geplaatste ramen achter traliewerk van gaas. Rondboogvormige entree in middelste travee gevat in aedicula. Dubbele panelendeur. Boven de Ionische halfzuilen fries met daarop de letters: LABORATORIUM VOOR ARTSENIJBEREIDKUNDE. Onder het fronton een spaarveld met daarin geplaatst een cirkelvormig wapen. Het fronton bevindt zich precies boven de cordonband welke de overgang naar de eerste verdieping markeert. Bel-etage verder voorzien van verdiept geplaatste ramen in rechthoekige vensteropeningen. Bel-etage wordt afgesloten door een tegelfries met een ruitvormig patroon. Aan weerszijden van de bel-etage een pilaster op hardstenen sokkels.
De twee bovenverdiepingen met aan weerszijden sterk uitkragende pilasters op consoles. Rechthoekige vensteropeningen, op de eerste verdieping voorzien van boognissen met tegelmozaiek. Middelste venster tweede verdieping geplaatst tussen pilasters. De pilasters rusten op een breed uitkragende gepleisterde onderdorpel, op zijn beurt weer gedragen door twee sierconsoles. De gekorniste kroonlijst wordt gedragen door de hierboven vermelde pilasters. Onder de kroonlijst een mozaiekfries. De middelste travee wordt bekroond door een dakkapel met ingezwenkte top. Boven de rondboogvormige vensteropening met verdiept geplaatst raam waarboven boognis met mozaiek decoratief smeedijzeren hijsbalk.
Alle pilasters voorzien van speklagen. Vensters voorzien van hardstenen onderdorpels en gepleisterde hoek-, aanzet- en sluitstenen. Twee muurankers van decoratief ijzeren smeedwerk tussen eerste en tweede verdieping.
Waardering. Voormalig modelapotheek en laboratorium van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische en architectuurhistorische waarde alsmede van typologische waarde. Bovendien van belang als onderdeel van het Binnengasthuiscomplex.
RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.
Laatste wijziging: augustus 2018