Plantage Kerklaan 61 
Planciusgebouw
Naam: Planciusgebouw
Adres: Plantage Kerklaan 61
Postcode: 1018CX
Gebouwtype: Vereniging/horeca
Geveltype: Lijstgevel
Bouwstijl:
Neostijlen
Bouwjaar: 1874-1876, 1883
Architect: N. Vos / J. Galman (1874), A.L. van Gendt (1883)
Opdrachtgever: Stichting van de Liederentafel 'Oefening baart Kunst'
(2 afbeeldingen)
Classicistische gevel met een omhoog geknikte lijst als een groot driehoekig fronton en frontons boven de vensters op een rustica basement. In het driehoekige vlak onder de lijst de tekst Plancius en een davidster. Gebouwd voor een Joodse zangvereniging, genaamd 'Oefening baart kunst'. Verbouwd in 1883. Tegenwoordig Verzetsmuseum.
N.B. Deze beschrijving is zo kort omdat wij nog niet de kans hebben gehad dit pand te bezoeken en te beschrijven. Als u vindt dat wij snel langs moeten komen, laat het ons weten!
MIP-nummer: 10272
Functie: Verenigingsgebouw
Architect: Vos, N. en J. Galman
Jaartal: 1875
Bouwstijl: ?
Het Monumenten Inventarisatie Project, afgekort MIP, is een landelijk project van de Nederlandse Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed dat tussen 1986 en 1995 werd uitgevoerd. In de MIP-database zijn cultuurhistorische gegevens opgenomen van 152.400 waardevolle Nederlandse gebouwde objecten uit de periode 1850-1940. Het inventarisatieproject leidde tot de aanwijzing van rijksmonumenten: het Monumenten Selectie Project (MSP). Niet alle MIP-panden werden beschermde rijksmonumenten. Meer informatie: www.nationaalgeoregister.nl.
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 518400
Adres: Plantage Kerklaan 61
Adressen: Plantage Kerklaan 61 D;Plantage Kerklaan 61 A;Plantage Kerklaan 61 C 1,2
Inschrijvingsdatum: 11-12-2001
Redengevende omschrijving: Inleiding. SOCIETEITS- of VERENIGINGSGEBOUW, genaamd 'Plancius' een in eclectische trant naar ontwerp van N. Vos met medewerking van J. Galman in 1874-1876 gebouwd voor de Stichting van de Liederentafel 'Oefening baart Kunst', een overwegend joodse mannenzangvereniging. Hieraan herinnert de Davidsster in het timpaan. In het verenigingsgebouw bevond zich destijds een concertzaal met 1000 zitplaatsen. Het gebouw fungeerde tevens als vergaderruimte voor de arbeidersbeweging.
Omschrijving. Het Planciusgebouw bestaat uit een groot witgepleisterd middendeel van vijf traveeën breed en over de volle breedte bekroond door een fronton. Aan weers zijden hiervan staat een één travee breed bouwdeel in schoon metselwerk. Het geheel is drie bouwlagen hoog, waarbij de derde bouwlaag met platdak van de zijdelen later is toegevoegd. Het middendeel is desondanks toch iets hoger. Hierop staat een zadeldak met op het schild een hoge gemetselde schoorsteen met trekstangen. De grijs gepleisterde zijgevels zijn blind. De begane grond van het middendeel wordt ingenomen door drie deuren. De middelste, kleinste deur is terugliggend geplaats in een rondboogvormige omlijsting en is voorzien van een geleed bovenlicht. In de stucdecoratie om deze deur is het wapen van Amsterdam aangebracht. De twee buitenste deuren zijn dubbele inrijdeuren binnen een omlijsting in de vorm van een korfboog. Beide zijn eveneens voorzien van een geleed bovenlicht. Op de beide verdiepingen bevinden zich roedeverdeelde dubbele draairamen. Het middendeel is voorzien van een uitvoerige stucwerkdecoratie met o.a. gebosseerd werk op de begane grond, water- en cordonlijsten op alle verdiepingen, zijpilasters en vensteromlijsting op de verdiepingen, waarbij het accent op de eerste verdieping ligt. Hier aan weerszijden van het middelste venster tevens casettes en trofeeën als veldvulling. Het afsluitende tympaan heeft een door voluten gedragen kroonlijst. De vulling van het veld bestaat uit lijstwerk met in het midden de Davidster met daaronder de naam 'PLANCIUS'. De smalle zijdelen worden geleed door cordonlijsten die doorlopen in die van het midden deel, verder sie metselwerk rond de vensters en deurpartijen.
Waardering. Verenigingsgebouw Plancius in eclectische trant van algemeen belang vanwege de architectuur- en cultuurhistorische waarde, alsook wegens de verbondenheid met de joodse bevolking en de arbeidersbeweging. Tevens van belang wegens zijn ensemble waarde als representant van een in de Plantage veel voorkomende groep van gebouwen uitgevoerd in de pleisterarchitectuur uit het derde kwart van de 19de eeuw.
RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.
Laatste wijziging: juli 2020