Gravenstraat 17 
Diaconiehuis Nieuwe Kerk
Naam: Diaconiehuis Nieuwe Kerk
Adres: Gravenstraat 17
Postcode: 1012NL
Gebouwtype: Bestuurs-/openbaar gebouw
Geveltype: Lijstgevel
Bouwstijl:
Hollands Classicisme
Bouwjaar: 1642
Architect: Pieter de Keyser? Jacob van Campen?
(7 afbeeldingen)
Diaconiehuis uit 1642, ondiep zeven-raamassen breed pand tegen de Nieuwe Kerk gebouwd met gevel met kolossale Ionische orde. Fraaie halfronde roede-ramen met ontlastingsbogen. Het gebouwtje is heel ondiep maar heeft een zeven-raamassen brede gevel met een kolossale Ionische orde. Interieur: 17de-eeuws eikenhouten deurtje, consoles met acanthusblad.
Van dit gebouw in opdracht van de stad Amsterdam vermelden de archieven geen bouwmeester. Bij een eerste bespreking waren 'onderfabryck' Maarten Corneliszoon, stadsmetselaar meester Philips de Vos en timmerman Pieter Michielsen aanwezig. Het ontwerp in de stijl van het Hollands Classicisme is aan Pieter de Keyser toegeschreven, maar een belangrijke inbreng van Jacob van Campen behoort eveneens tot de mogelijkheden, gelet op zijn rol bij de herbouw van de Nieuwe Kerk na de brand van 1645. Het Van Campen-kapiteel verraadt in ieder geval wel zijn hand. Zie ook: de Coymanshuizen en de meisjesplaats van het Burgerweeshuis.
Het gebouwtje valt kadastraal en daarmee ook onder de rijksbescherming van de Nieuwe Kerk. Het heeft daarom geen eigen monumentnummer. Het is inwendig verbonden met de Nieuwe Kerk: een deur geeft toegang tot de kerk.
Gebruikte literatuur:
- B.M. Bijtelaar. Gebouw van de Diaconie. Onuitgegeven typescript (Stadsarchief Amsterdam).
- Gerrit Vermeer. 'Jacob van Campen en zijn kapitelen.' Binnenstad 246 (mei 2011): p. 39-41
- Gerrit Vermeer. 'Scamozzi, Jacob van Campen en het Ionisch kapiteel in Amsterdam'. Maandblad Amstelodamum 102-2 (april-mei 2015): p. 61-76
Laatste wijziging: november 2022