Amsterdam Monumentenstad

Prinsengracht 739-741

Naam: De Amsterdamsche Melkinrichting
Adres: Prinsengracht 739-741
Oud adres: 739: CC519, wijk 56, klein nr. 174, kadaster I1951, verponding 3372
741: CC520, wijk 56, klein nr. 173, kadaster I1950, verponding 3371
Postcode: 1017JX
Gebouwtype: Woon/bedrijfspand
Geveltype: Fantasiegevel
Bouwstijl: Neostijlen
Bouwjaar: 1890
Architect: Ed. Cuypers

(6 afbeeldingen)

Chaletachtige topgevel met erker en torentje

Van de Amsterdamsche Melkinrichting ontworpen door Ed. Cuypers resteert alleen nog de voorgevel, daarachter verrees een nieuw kantoorgebouw. De gevel in neo-renaissancestijl is rijkelijk versierd, met ontlastingsbogen, speklagen, een fronton en een chaletachtige topgevel met erker bekroond door een ludiek torentje. Ook is er in de natuurstenen onderpui een gevelsteen aangebracht in de vorm van een fries dat een melkbacchanaal voorstelt (van E.P. van den Bossche). (Eén van de 200 nieuwe Rijksmonumenten uit de periode 1850-1940, in 2001 op de monumentenlijst geplaatst.)

N.B. Deze beschrijving is zo kort omdat wij nog niet de kans hebben gehad dit pand te bezoeken en te beschrijven. Als u vindt dat wij snel langs moeten komen, laat het ons weten!

Gebruikte literatuur:

[Overige literatuur]

MIP-nummer: 11831
Functie: Amsterdamse Melkinrichting
Architect: Cuypers, Ed.
Jaartal: 1890±
Bouwstijl: Neorenaissance XIXB en Chaletstijl

Het Monumenten Inventarisatie Project, afgekort MIP, is een landelijk project van de Nederlandse Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed dat tussen 1986 en 1995 werd uitgevoerd. In de MIP-database zijn cultuurhistorische gegevens opgenomen van 152.400 waardevolle Nederlandse gebouwde objecten uit de periode 1850-1940. Het inventarisatieproject leidde tot de aanwijzing van rijksmonumenten: het Monumenten Selectie Project (MSP). Niet alle MIP-panden werden beschermde rijksmonumenten. Meer informatie: www.nationaalgeoregister.nl.

Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 518365
Adres: Prinsengracht 739-741
Adressen: Prinsengracht 739 ;Prinsengracht 741
Inschrijvingsdatum: 11-12-2001
Redengevende omschrijving: Inleiding. Omstreeks 1890 in een mengeling van Neo-Renaissance en Chalet-stijl door Ed. Cuypers opgetrokken MELKFABRIEK in opdracht van de Naamlooze Vennootschap 'Amsterdamsche Melkinrichting' (AMI). Het gebeeldhouwde fries, voorstellende kinderen in een melkbacchanaal, is van de Vlaming Emille van den Bossche. N.B. In 1989-1990 werd het pand ingrijpend verbouwd tot kantoor, genaamd 'Koningsveste', waarbij alleen de voorgevel bleef staan. De achterliggende nieuwbouw valt derhalve buiten de bescherming. Omschrijving. Voorgevel van deels in roodkleurige baksteen en deels in natuursteen opgetrokken voormalige melkfabriek ter breedte van vier vensterassen bestaande uit een begane grond en twee verdiepingen onder een afgeknot schilddak bedekt met shingles. Op de beganegrond natuurstenen rusticawerk, met in het midden een grote segmentvormige ingang en twee zijingangen op de hoeken. Daarboven bevindt zich het brede bacchanaal-fries over de middelste twee traveeën, op de hoeken van het pand geflankeerd door een abstract gebeeldhouwd fries. De fries-delen worden van elkaar gescheiden door gepleisterde voluutvormige consoles onder een uitkragende waterlijst. Op de verdiepingen zijn de getoogde vensteropeningen - waarin uitsluitend de naar binnen geplaatste raamtraceringen zoals kalven en stijlen origineel zijn - voorzien van gepleisterde speklagen, sluit- en hoekstenen. Op de eerste verdieping in de muurdammen tussen de vensters gepleisterde Ionische pilasters waarboven in verschillende vormen decoratief gefabriceerde ijzeren muurankers (welke laatste ook op de tweede verdieping voorkomen). De pilasters zijn voorzien van speklagen en diamantkoppen. Tussen de eerste en tweede verdieping vier friezen van gepleisterde kandelaberzuiltjes tussen de door het fries brekende muurdammen. Het fries is geplaatst tussen twee cordonlijsten. De tweede verdieping heeft in de middelste muurdam een houten sierconsole welke de in de kapverdieping in Chalet-stijl vormgegeven topgevel met overhoeks geplaatste erker draagt. De uitkragende daklijst wordt gedragen door consoles. Tussen de consoles een fries van keramische tegels. De erker is aan de onderzijde voorzien van een fries van kandelaberzuiltjes. Op de erkerhoeken bevinden zich smalle zuiltjes waartussen de vensters zijn geplaatst. De erker is voorzien van een - eveneens overhoeks geplaatste - torenopbouw op vier zuiltjes met spitsvormige bekroning en windwijzer. De windveren van de geveltop zijn voorzien van snijwerk en worden gedragen door twee zuiltjes. Boven de vensters zijn keramische tegels geplaatst onderverdeeld door stijlen. In de stijlen die de vensters verdelen bevinden zich twee ijzeren hijsbalken. Waardering. Voorgevel van voormalige melkfabriek van algemeen belang vanwege architectuur historische waarde vanwege de bijzondere combinatie van Neo-Renaissance en Chaletstijl alsmede van cultuur-sociaalhistorische waarde wegens de herinnering aan de verbetering van de melkvoorziening in Amsterdam.

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]