Tuinstraat 197-223 
De Zeven Keurvorsten
Naam: De Zeven Keurvorsten
Adres: Tuinstraat 197-223
Oud adres: 211: NN364, wijk 46, klein nr. 11, kadaster D4216, verponding 4091
213: NN363, wijk 46, klein nr. 12, kadaster D4216, verponding 4093
215: NN362, wijk 46, klein nr. 13, kadaster D4216, verponding 4095
217: NN361, wijk 46, klein nr. 123, kadaster D4216, verponding 3924
Gebouwtype: Hofje
Geveltype: Lijstgevel
Bouwjaar: 1645±, 1724, 1775
(25 afbeeldingen)
Blinde muur met een enkele ingang geeft de plaats aan van een 17de-eeuws hofje, in 1724 uitgebreid met een tweede vleugel. De vleugel aan de straat dateert van 1775. De kapel, waarvan de zijgevel aan de straat staat, dateert uit 1862.
Een poortje in een bakstenen muur in de Tuinstraat is de toegang van het R.K. Zevenkeurvorstenhofje uit ca. 1645. Het hofje is waarschijnlijk gesticht door Cornelis Maartensz. Pronck (overleden in 1645). Reeds in 1641 kocht hij het terrein waarop het hofje werd gebouwd (t.o. de Stadstimmertuin). De naam Pronckhofje heeft geen ingang doen vinden, ook niet de poging uit 1724 het hofje het Alida's Hofje te noemen (zie de gevelsteen tegenover de ingang). Oorspronkelijk stonden er zeven kleine huisjes. Het hofje is uitgebreid in 1724 met een tweede vleugel van zeven woninkjes door of ter nagedachtenis aan Pieter Geelhand, man van Alida Catharina Both. Deze Pieter Geelhand was koopman op 't Water (Damrak), overigens niet de oprichter van De Vergulde Hand (dat immers reeds in de 16de eeuw bestond). In 1775 is de vleugel aan de straat gebouwd (waarna het hofje uit 19 woninkjes bestond). De bakstenen muur aan de straat is de gesloten achterzijde van de naar binnen gerichte woninkjes, onderbroken door een poortje met het jaartal 1775 erboven. De binnenplaats is slechts ca. 5.5 m breed.
In 1862 werd de neogotische kapel gebouwd, gewijd aan St. Barbara. Het binnenterrein tussen de twee vleugels wordt sindsdien aan één zijde afgesloten door deze kapel (aan de andere zijde is een muur). De daarvoor als kapel gebruikte ruimte is in 1862 ingericht als regentenkamer.
Uit dit hofje is een paneel voorstellende "Het Sterfbed van de Heilige Maagd" afkomstig. Dit paneel, geschilderd door een onbekende kunstenaar, is 15de-eeuws en ging in 1940 naar het Rijksmuseum.
Gebruikte literatuur:
- Marijke Bruggeman (red.) Het Hofje De Zeven Keurvorsten. Amsterdam, 2009
- Verder: Alings 1965, Cardozo e.a. 1977, Graswinckel 1943, Weerheijm e.a. 1979
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 5769
Adres: Tuinstraat 199
Adressen: Tuinstraat 199-225
Inschrijvingsdatum: 06-10-1970
Redengevende omschrijving: Hofje De Zeven Keurvorsten, bestaande uit woningen om een binnenplaats (XVIII), en een neo-gotische kapel; aan de straat omlijste ingang met gedenksteen (1775).
RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.
Laatste wijziging: februari 2021